Gdyby nie było zbrodni katyńskiej to nie było by tej tragedii. To wielki cios dla narodu polskiego.Jutro w szkołach minuta ciszy. Historia zatoczyła koło. Czy za 70 lat znów będzie coś takiego?
Katyń to przeklęte miejsce dla Polaków.
Rosyjska Telewizja Rossija o 21:30 czasu moskiewskiego wyemitowała film andzreja Wajdy "Katyń". "Katyń" już po raz 2 jest emitowany w rosyjskiej telewizji.
Na blogu powinna się pojawić specjalna strona o tym wydarzeniu.
Wiele państw organizuje żałoby narodowe:
Litwa: 3 dniowa żałoba
Rosja: Poniedziałek 1 dniowa żałoba.
Brazylia:3 dniowa żałoba
Słowacja: 1 dniowa żałoba
Gruzja: 1 dniowa żałoba
Węgry: Dzień pogrzebu Lech Kaczyńskiego dniem żałoby
Ukraina: Poniedziałek 1-dniowa żałoba
Czechy: Dzień pogrzebu Lech Kaczyńskiego dniem żałoby
Kondlencję:
| Afganistan | Prezydent Hamid Karzaj złożył kondolencje narodowi polskiemu, rodzinom ofiar i polskim żołnierzom stacjonującym w Afganistanie[49]. |
 Albania | Prezydent Bamir Topi wyraził głęboki smutek z powodu śmierci prezydenta Kaczyńskiego. Albański premier Sali Berisha, przewodnicząca parlamentu Jozefina Topalli i przywódca opozycji, Edi Rama również wysłali swoje kondolencje narodowi polskiemu[50]. |
 Argentyna | Prezydent Argentyny Cristina Fernández de Kirchner powiedziała: "mieszkańcy Argentyny i ich rodziny łączą się w bólu z wielką nacją Polską."[51]. |
 Armenia | Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego Armenii Howik Abrahamjan przesłał Bronisławowi Komorowskiemu i Bogdanowi Borusewiczowi list kondolencyjny[52]. |
 Australia | Rząd Australii przesłał kondolencje rządowi polskiemu i osobom dotkniętym tragedią[53]. |
 Austria | Prezydent Austrii Heinz Fischer złożył wyrazy współczucia rodzinie prezydenta, rodzinom ofiar oraz całemu polskiemu narodowi[54]. |
 Azerbejdżan | Prezydent İlham Əliyev przekazał na ręce Bronisława Komorowskiego list kondolencyjny, w którym wyraził współczucie rodzinom ofiar i Polakom[55]. |
 Belgia | Premier Yves Leterme oraz Steven Vanackere przekazali kondolencje dla Polski[56]. |
 Białoruś | Prezydent Alaksandr Łukaszenka wyraził współczucie po katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem[57]. |
 Boliwia | Prezydent Evo Morales w imieniu rządu i narodu boliwijskiego złożył oficjalne kondolencje[58]. W liście do premiera Donalda Tuska zapewnił o solidarności w chwili tragedii[59]. |
 Bośnia i Hercegowina | Premier Republiki Serbskiej Milorad Dodik, przesłał kondolencje premierowi Polski[60]. |
 Brazylia | Prezydent Brazylii Luiz Inácio Lula da Silva złożył na ręce Bronisława Komorowskiego i Donalda Tuska szczere i braterskie kondolencje dla narodu polskiego w imieniu narodu i rządu brazylijskiego oraz swoim własnym. |
 Bułgaria | Premier Bułgarii Bojko Borisow przesłał kondolencje premierowi Polski i stwierdził, że jego kraj zapłakał razem z Polską[61]. |
 Chiny | Przewodniczący ChRL Hu Jintao wyraził głębokie ubolewanie oraz przekazał kondolencje rodzinom ofiar i Polakom. Premier Wen Jiabao i szef chińskiego MSZ Yang Jiechi złożyli kondolencje na ręce Donalda Tuska i Radosława Sikorskiego[62]. |
 Chorwacja | Prezydent Chorwacji Ivo Josipović wyraził najgłębsze ubolewanie z powodu tragedii. Kondolencje złożyła też Jadranka Kosor premier Chorwacji[63]. |
 Czechy | Prezydent Czech Václav Klaus wyraził wyrazy głębokiego ubolewania i kondolencje Polakom. Stwierdził, że stracił prawdziwego przyjaciela w osobie Lecha Kaczyńskiego oraz że zrobił on dla relacji polsko-czeskich więcej niż inni prezydenci[64]. |
 Dania | Premier Danii Lars Løkke Rasmussen przesłał kondolencje dla narodu polskiego[65]. |
 Ekwador | Wiceprezydent Lenin Moreno wyraził swoje kondolencje: "W imieniu rządu i państwa Ekwadoru, składam najgłębsze wyrazy współczucia, dla rządu i mieszkańców Polski."[66]. |
 Estonia | Prezydent Estonii Toomas Hendrik Ilves wysłał do Polski kondolencje po katastrofie samolotu prezydenckiego[67]. |
 Filipiny | W oficjalnym oświadczeniu wydanym przez rząd filipiński podkreślono wkład Lecha Kaczyńskiego w tworzenie współczesnej polskiej historii oraz jego patriotyzm, które sprawią, że pozostanie w pamięci ludzi na całym świecie. Zapewniono również o łączności w modlitwie w tym ciężkim dla Polski czasie i wyrażono nadzieję na szybkie podniesienie się po tej politycznej tragedii[68]. |
 Finlandia | Premier Finlandii Matti Vanhanen wysłał list kondolencyjny do premiera Donalda Tuska pisząc "Składam kondolencje dla pana, dla rodzin ofiar oraz wszystkich ludzi w Polsce głęboko dotkniętych tą tragedią"[69]. |
 Francja | Prezydent Francji Nicolas Sarkozy wyraził smutek z powodu katastrofy, złożył także kondolencje rodzinie prezydenta Lecha Kaczyńskiego i pozostałych ofiar. Podczas przemówienia wygłoszonego w Pałacu Elizejskim powiedział "Przekazuje współczucie dla rodziny prezydenta Kaczyńskiego i rodzinom wszystkich ofiar i pragnę wyrazić głębokie i osobiste kondolencje w imieniu Francuzów". Swoje kondolencje wysłał również minister obrony Herve Morin nazywając wypadek "strasznymi wieściami dla Francji"[70]. |
 Grecja | Premier Grecji Jeorios Andreas Papandreu wysłał list w którym napisał: "W tych ciężkich czasach, rząd Grecji i ja osobiście chcielibyśmy złożyć kondolencje rodzinom tych, którzy stracili swoich bliskich jak i również do narodu polskiego. Podzielamy waszą żałobę. Nasze myśli i modlitwy są z wami"[71]. |
 Gruzja | Prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili złożył kondolencje rodzinom zmarłych, Polakom i państwu polskiemu oraz pośmiertnie nadał Lechowi Kaczyńskiemu tytuł i order Bohatera Narodowego Gruzji[72]. 11 kwietnia 2010, będzie dniem Żałoby Narodowej w Gruzji. |
 Hiszpania | Premier Hiszpanii José Luis Rodríguez Zapatero wysłał do Polski kondolencje po katastrofie samolotu prezydenckiego, a śmierć prezydenta nazwał niepowetowaną stratą[73]. |
 Indie | Prezydent Indii Pratibha Patil wyraziła zaszokowanie i głęboki smutek na wiadomość o śmierci prezydenta, jego żony i pozostałych ofiar katastrofy lotniczej. Ponadto przywołując z pamięci swoją ubiegłoroczną wizytę w Polsce, wyraziła się o Lechu Kaczyńskim jako o prawdziwym przyjacielu Indii[74]. |
 Indonezja | Prezydent Indonezji Susilo Bambang Yudhoyono przesłał kondolencje narodowi polskiemu oraz rządowi[75]. |
 Iran | Minister spraw zagranicznych Ramin Mehmanparast przesłał kondolencje z powodu "poruszającego serce wydarzenia" i wyraził współczucie dla rodzin ofiar[76]. |
 Irlandia | Prezydent Mary McAleese wyraziła "szczere współczucie Irlandczyków"[77]. |
 Islandia | Prezydent Ólafur Ragnar Grímsson powiedział, że bardzo mu żal śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego, który "zawsze będzie pamiętany z szacunkiem w Islandii"[78]. |
 Izrael | Minister spraw zagranicznych Avigdor Lieberman złożył Polakom kondolencje po tragicznej śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego[79]. |
 Japonia | Premier Japonii, Yukio Hatoyama, wysłał telegram, składając w nim kondolencje Bronisławowi Komorowskiemu i Polakom[80]. |
 Kanada | Premier Kanady Stephen Harper wyraził kondolencje z powodu tragicznej śmierci polskiego prezydenta[81]. Kondolencje wyraziła również Gubernator Generalna Kanady Michaëlle Jean[82]. |
 Kazachstan | Prezydent Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew wyraził swoje kondolencje[83]. |
 Kenia | Prezydent Kenii Mwai Kibaki przekazał kondolencje rodzinie prezydenta oraz Polakom[84]. |
 Kolumbia | Prezydent Kolumbii Álvaro Uribe Vélez wysłał list, w którym napisał: "Wysyłamy list do mieszkańców Polski, do polskich władz, szczere kondolencje z powodu śmierci kilka godzin temu, podczas katastrofy lotniczej prezydenta Lecha Kaczyńskiego, jego żony Marii i całej delegacji rządu polskiego i polskiej armii. Towarzyszymy wielkiemu narodowi polskiemu w tej godzinie tragedii. Poczujcie solidarność narodu polskiego z kolumbijskim, podczas minuty ciszy w ten dzień żałoby. Towarzyszymy całym sercem ludziom z Polski"[85]. |
 Korea Południowa | Prezydent Korei Południowej Lee Myung-bak przekazał głębokie kondolencje premierowi Donaldowi Tuskowi[86]. |
 Kosowo | Prezydent Kosowa Fatmir Sejdiu wyraził "głęboki żal" w imieniu własnym, a także obywateli jak i instytucji Republiki Kosowa w związku z tragedią w Polsce."[87]. |
 Litwa | Prezydent Litwy Dalia Grybauskaitė złożyła najgłębsze kondolencje narodowi polskiemu[88]. Została ogłoszona także żałoba narodowa[41]. |
 Łotwa | Prezydent Łotwy Valdis Zatlers przesłał kondolencje na ręce Bronisława Komorowskiego[89]. Kondolencje złożył również Premier Łotwy Valdis Dombrovskis oraz Minister Spraw Zagranicznych Maris Riekstins[90]. |
 Malediwy | Prezydent Malediwów Mohamed Nasheed przesłał kondolencje na ręce Bronisława Komorowskiego następującej treści: "Byłem wstrząśnięty i zasmucony śmiercią Prezydenta Lecha Kaczyńskiego, jego żony i wszystkich osób, w tym wysokiej rangi urzędników rządowych, na pokładzie samolotu, który rozbił się w Rosji. Prezydent Kaczyński zostanie zapamiętany jako silny polityk, który nieustannie stał na straży wartości, który chciał, aby Polska była bardziej zamożnym i szczęśliwym narodem. Ponieważ rząd i naród Polski opłakują to wielką narodową tragedię, rząd i naród na Malediwach składa szczere współczucia dla Ciebie, rządu i narodu Polskiego. Nasze serca są z wszystkimi, którzy stracili swoich bliskich w wypadku."[91]. |
 Malta | Kondolencje złożyli prezydent Malty George Abela oraz premier tego kraju Lawrence Gonzi. Abela nazwał Lecha Kaczyńskiego bardzo szanowanym przywódcą i architektem współczesnej polskiej historii, zaś Gonzi powiedział iż tragicznie zmarły prezydent zostanie zapamiętany za swój wkład w proces demokratycznych przemian w Polsce[92]. |
 Meksyk | Rząd Meksyku złożył narodowi polskiemu kondolencje z powodu śmierci pary prezydenckiej i pozostałych przedstawicieli władz państwowych, którzy zginęli w katastrofie[93]. |
 Niemcy | Kanclerz Niemiec Angela Merkel oraz minister spraw zagranicznych Niemiec Guido Westerwelle złożyli polskim władzom kondolencje. Kanclerz Niemiec stwierdziła także, że jest głęboko wstrząśnięta tym, co się stało[94]. |
 Nowa Zelandia | Wicepremier Nowej Zelandii Bill English przesłał kondolencje do polskiego rządu i Polaków[95]. |
 Osetia Południowa | Prezydent Osetii Południowej Eduard Kokojty w telegramie przesłanym Bronisławowi Komorowskiemu złożył kondolencje rodzinom ofiar, zapewnił również że obywatele Osetii łączą się w bólu z Polakami[96]. |
 Pakistan | Prezydent Pakistanu Asif Ali Zardari wyraził szok związany z katastrofą i śmiercią polskiego prezydenta i jego żony. Przesłał rządowi oraz Polakom kondolencje[97]. |
 Peru | Minister spraw zagranicznych Peru, José García Belaúnde, złożył kondolencje Polakom. Śmierć prezydenta Kaczyńskiego wywarła na nas wielkie wrażenie. Chcemy wyrazić nasze uznanie wobec tego znakomitego prawnika i bojownika o polską demokrację. Minister zarządził także opuszczenie flag do połowy masztów. Kondolencje złożył również prezydent Peru, Alan Garcia[98]. |
 Rumunia | Premier Rumunii Emil Boc wysłał list kondolencyjny do Donalda Tuska, w którym napisał "Dowiedzieliśmy się z głębokim smutkiem i przerażeniem o tragicznym wypadku, w którym zginął prezydent Lech Kaczyński i jego żona, Maria Kaczyńska, wraz z innymi wyższymi urzędnikami Rzeczpospolitej Polskiej." Wyraził też współczucie i solidarność z polskim narodem[99]. |
 Serbia | Prezydent Serbii Boris Tadić złożył kondolencje narodowi polskiemu i rządowi Polski – Prezydent Kaczyński był szczerym przyjacielem Serbii i nigdy go nie zapomnimy. Kondolencje złożyli też Mirko Cvetković premier Serbii, Slavica Djukić-Dejanović przewodnicząca Zgromadzenia Narodowego i Ivica Dačić minister Spraw Wewnętrznych[63][100]. |
 Singapur | Prezydent Singapuru Sellapan Rama Nathan wysłał list kondolencyjny do marszałka Komorowskiego. Premier Lee Hsien Loong zapewnił Donalda Tuska o solidarności z rodzinami ofiar i całym polskim narodem[101]. |
 Słowacja | Prezydent Słowacji Ivan Gašparovič złożył narodowi polskiemu kondolencje przesłane marszałkowi Sejmu Bronisławowi Komorowskiemu. Kondolencje na ręce ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego złożył też szef słowackiej dyplomacji Miroslav Lajčák[102]. |
 Stany Zjednoczone | Prezydent Stanów Zjednoczonych Barack Obama złożył oświadczenie, w którym składa kondolencje Polsce, wcześniej złożył wyrazy współczucia w trakcie telefonicznej rozmowy z premierem Donaldem Tuskiem[103]. |
 Szwajcaria | Prezydent Szwajcarii Doris Leuthard i szwajcarscy politycy złożyli kondolencje[104]. |
 Szwecja | Premier Szwecji Fredrik Reinfeldt złożył kondolencje rodzinom zabitych i narodowi polskiemu[105]. |
 Syria | Prezydent Syrii Baszar al-Assad przesłał kondolencje Marszałkowi Sejmu Bronisławowi Komorowskiemu[106]. |
 Republika Chińska | Przedstawiciel Biura Gospodarczego i Kulturalnego Tajpej w Warszawie przekazał Bronisławowi Komorowskiemu kondolencje od prezydenta Tajwanu Ma Ying-jeou[107]. |
 Turcja | Prezydent Turcji Abdullah Gül wysłał list kondolencyjny do Bronisława Komorowskiego, w którym powiedział, że głęboko żałuje utraty drogiego prezydenta Lecha Kaczyńskiego i jego małżonki Marii oraz wysokich rangą urzędników polskich[108]. Kondolencje wyraził też premier Recep Tayyip Erdoğan. Premier powiedział: mamy nadzieję, że był to wypadek. Chcę wyrazić moje kondolencje w imieniu moim i w imię narodu tureckiego[109]. |
 Turkmenistan | Prezydent Gurbanguly Berdimuhamedow wysłał list kondolencyjny do Bronisława Komorowskiego, w którym napisał, iż trudno zrozumieć, że katastrofa zabrała życie najlepszych synów i córek Polski[110]. |
 Ukraina | Prezydent Ukrainy Wiktor Janukowicz[111] oraz Julia Tymoszenko wyrazili kondolencje[112]. Ogłoszono także żałobę narodową[47] |
 Watykan | Papież Benedykt XVI wyraził ból po śmierci prezydenta Kaczyńskiego. Papież przesłał na ręce marszałka Sejmu Bronisława Komorowskiego telegram, w którym napisał m.in.: "Głębokim bólem napełniła mnie wiadomość o tragicznej śmierci Pana Prezydenta Lecha Kaczyńskiego, jego żony oraz osób, które towarzyszyły mu w drodze do Katynia. (...) Rodzinom tych, którzy zginęli i wszystkim Polakom składam szczere kondolencje i zapewniam o mojej duchowej bliskości. Na ten trudny czas wypraszam dla Narodu polskiego szczególne błogosławieństwo wszechmogącego Boga"[113]. Kard. Zenon Grocholewski, prefekt Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego, powiedział Radiu Watykańskiemu: "Zginęła cała delegacja rządowa jadąca na uroczystości w Katyniu. Jest to naprawdę ból i cios dla naszego narodu. (...) Będziemy się modlić również za nasz kraj. Ta tragiczna okoliczność sprawia, że nasza modlitwa dzisiaj za Polskę, za nasz kraj będzie bardziej intensywna, bardziej gorąca. Będziemy błagać Boga, ażeby nie opuszczał naszego kraju, ażeby swoją łaską potrafił pomóc nam dźwignąć się z trudności i kroczyć do pięknej przyszłości"[114]. |
 Wenezuela | Prezydent Hugo Chávez złożył kondolencje narodowi polskiemu[115]. |
 Węgry | Prezydent Węgier László Sólyom złożył kondolencje Polakom dokonując wpisu w specjalnej księdze w ambasadzie RP w Budapeszcie[116]; przyznał, iż Lech Kaczyński troszczył się o przyjaźń polsko-węgierską[117]. |
 Wielka Brytania | Premier Wielkiej Brytanii Gordon Brown w krótkim wywiadzie dla BBC złożył kondolencje polskim władzom i wyraził wyrazy współczucia dla rodzin ofiar, które straciły życie w katastrofie. Kondolencje przekazała także królowa Elżbieta II i David Cameron[118]. |
 Włochy | Szef włoskiej dyplomacji Franco Frattini i premier Włoch Silvio Berlusconi złożyli kondolencje Polakom[119]. Swój żal wyraził również prezydent Włoch Giorgio Napolitano[120]. |
Współzałożyciel partii Prawo i Sprawiedliwość i jej pierwszy prezes, senator I kadencji oraz poseł na Sejm I i IV kadencji. Był doktorem habilitowanym nauk prawnych, profesorem nadzwyczajnym UKSW i UG, specjalistą w zakresie prawa pracy.
Zginął w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem.
Maria Kaczyńska, z domu Mackiewicz (ur. 1943[1][2] lub 1950[1][3] w Machowie[4], zm. 10 kwietnia 2010 pod Smoleńskiem[5]) – żona prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, pierwsza dama Polski od 2005 do 10 kwietnia 2010, gdy zginęła wraz z mężem i innymi osobami w katastrofie lotniczej. Z wykształcenia była ekonomistką.
Byli to wspaniali ludzie. Będziemy za nimi tęsknić. Gdyby Jan Paweł II jeszcze żył to cud zaraz by był.
Zapalmy świeczki niech będą mieli bardziej jasną drogę do Nieba [*][*][*].
Najmłodsza osoba, która leciała uradziła się w 1972 roku. Najstarsza w 1919 roku. O 12:00 przez 2 minuty była cisza. Osoby, które oglądają teraz kanały informacyjne np.: TVN24 lub Polsat. To Na kanałach Spółki TVN na każdym kanale jest to co na TVN24, a ze spółki Polsatu na każdym kanale Polsatu jest to co na Polsat News.
Osoby, które zmarły nie da się ich zastąpić. Doceniamy ludzi dopiero po ich śmierci.
Lech Kaczyński, prezydent RP
Maria Kaczyńska, Pierwsza Dama
Ryszard Kaczorowski, ostatni prezydent RP na uchodźstwie
Joanna Agacka-Indecka
Ewa Bąkowska
gen. Andrzej Błasik
Krystyna Bochenek, wicemarszałek Senatu
Anna Maria Borowska, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Bartosz Borowski, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
gen. Tadeusz Buk
Miron Chodakowski, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Czesław Cywiński, osoba towarzysząca
Leszek Deptuła
Zbigniew Dębski
Grzegorz Dolniak, poseł
Katarzyna Doraczyńska
Edward Duchnowski, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Aleksander Fedorowicz
Janina Fetlińska
Jarosław Florczak, BOR
Artur Francuz, BOR
gen. Franciszek Gągor, szef sztabu generalnego Wojska Polskiego
Grażyna Gęsicka, poseł
gen. Kazimierz Gilarski
Przemysław Gosiewski, poseł
Bronisław Gostomski, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Mariusz Handzlik, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta
Roman Indrzejczyk
Paweł Janeczek, BOR
Dariusz Jankowski
Izabela Jaruga Nowacka, poseł
Józef Joniec
Sebastian Karpiniuk, poseł
Andrzej Karweta
Mariusz Kazana
Janusz Kochanowski, RPO
gen. Stanisław Komornicki
Stanisław Jerzy Komorowski
Paweł Krajewski
Andrzej Kremer
Zdzisław Król, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Janusz Krupski
Janusz Kurtyka, prezes IPN
Andrzej Kwaśnik, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Bronisław Kwiatkowski
Wojciech Lubiński
Tadeusz Lutoborski, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Barbara Mamińska
Zenona Mamontowicz-Łojek, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Stefan Melak, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Tomasz Merta
Stanisław Mikke, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Aleksandra Natalli-Świat, poseł
Janina Natusiewicz-Mirer
Piotr Nosek, BOR
Piotr Nurowski, szef PKOl
Bronisława Orawiec Loeffler, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Jan Osiński, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Adam Pilch, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Katarzyna Piskorska, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Maciej Płażyński, poseł
Tadeusz Płoski, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
gen. Włodzimierz Potasiński
Andrzej Przewoźnik
Krzysztof Putra, wicemarszałek Sejmu
Ryszard Rumianek
Arkadiusz Rybicki, poseł
Andrzej Sariusz-Skąpski, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Wojciech Seweryn, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Sławomir Skrzypek, prezes NBP
Leszek Solski, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Władysław Stasiak, szef Kancelarii Prezydenta
Jacek Surówka, BOR
Aleksander Szczygło, szef BBN
Jerzy Szmajdziński, wicemarszałek Sejmu
Jolanta Szymanek-Deresz, posłanka
Izabela Tomaszewska
Marek Uleryk, BOR
Anna Walentynowicz
Teresa Walewska-Przyjałkowska, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Zbigniew Wassermann, poseł
Wiesław Woda, poseł
Edward Wojtas, poseł
Paweł Wypych, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta
Stanisław Zając, poseł
Janusz Zakrzeński
Gabriela Zych, przedstawiciel Rodzin Katyńskich
Dariusz Michałowski, BOR.
Spoczywajcie w pokoju!
